در این نوشتار میخواهیم از بین ۶۰ خط هوایی که “مرکز ارزیابی دادههای سقوطهای پروازهای جت” (JACDEC)، مستقر هامبورگ، به عنوان بهترین ایرلاینهای دنیا اعلام کرده، چند تا از بهترینها و امنترینها را معرفی کنیم.
معیار سنجش خطوط هوایی
اول از همه باید ببینیم معیار JACDEC برای انتخاب این ۶۰ ایرلاین به عنوان امنترینهای دنیا چه بوده است. JACDEC با استفاده از اطلاعات و آماری که از سوانح و حوادث هوایی در طول ۱۲ سال فعالیتش دارد و همچنین به کمک سایر منابع موثق و اسناد رسمی از مؤسسههای بینالمللی، بر اساس ۸ معیار زیر، امنیت شرکتهای هوایی دنیا را سنجیده و هر ساله فهرستی از آنها تهیه و منتشر میکند.
۱. میزان درآمد سالانه بر کیلومتر بر مسافر (RPK)
این عدد که معمولاً عددی ثابت است، برای شناسایی میزان عملکرد شرکت هواپیمایی مورد نظر استفاده میشود. برای محاسبه، JACDEC از روش تجمعی با توجه به قدمت ایرلاین (تا ۳۰ سال گذشته) استفاده میکند.
۲. تعداد مرگها
JACDEC میزان کل افراد فوت شده در طول مدت هر پرواز را، از لحظه نشستن در هواپیما تا لحظهی پیاده شدن از آن، به روش تجمعی محاسبه میکند. این آمار با توجه به قدمت ایرلاین تا حداکثر ۳۰ سال گذشته لحاظ میشود.
۳. از بین رفتن کلی
اشاره به تعداد وقایعی دارد که باعث شده سازهی هوایی (هواپیما) به طور کلی تخریب، ناپدید، و یا به هر دلیلی قادر به استفاده مجدد نباشد. این شاخص به عنوان یکی از کلیدیترین شاخصهای این تحقیق آماری محسوب میشود.
۴. خطرهای بالاقوه
با توجه به استانداردهای بینالمللی، منظور تعداد کل وقایعی است که اگر پیشگیری نمیشدند، منجر به سانحه میشدند. این شاخص به تازگی در محاسبات JACDEC وارد شده و نسبت به شاخص پیشین از اهمیت کمتری برخوردار است.
۵. سنوات بدون حادثه
همانطور که از نامش پیداست، این شاخص تعداد سالهایی است که از آخرین سانحه شرکت مورد نظر تاکنون گذشته است. هر چه تعداد این سالها بیشتر باشد، ایرلاین مربوطه نمره بهتری نزد JACDEC خواهد داشت.
۶. عضویت در IOSA
اگر شرکت هواپیمایی مورد بررسی در “ممیزی امنیت عملیات یاتا” (IOSA) عضویت داشته باشد، نمره مثبت دیگری برای وی در نظر گرفته خواهد شد. در حال حاضر در کل دنیا بیش از ۳۰۰ ایرلاین توسط IATA موفق به عضویت در IOSA شدهاند که نام ایرانایر و ماهانایر در این میان نیز دیده میشود. گفتنی است بر اساس ادعای یاتا (انجمن بینالمللی حمل و نقل هوایی)، در سال ۲۰۱۲ مجموع حوادثی که ایرلاینهای عضو IOSA داشتهاند، ۷۷ درصد کمتر از ایرلاینهایی بوده که عضو این ممیزی نبودهاند. از دیدگاه JACDEC عضویت در IOSA تأثیر بسیار کمی در نمرهدهی به ایرلاینها دارد.
۷. عامل زمان
با استفاده از فرمولی خاص، JACDEC تصمیم گرفته کاری کند که حوادث و سوانحی که در گذشته دور در ایرلاینی رخ داده، تأثیر کمتری در نمرهدهی نسبت به سوانح نزدیکتر داشتهباشد.
۸. شفافیت کشور
از سال ۲۰۱۳، JACDEC شاخص جدیدی به معیارهای خود اضافه کرده و آن میزان شفافیت کشوری که سانحه در آن اتفاق افتاده میباشد. بر این اساس کشورهایی که تعداد منابع و مؤسسههای مسئول در امر تحقیقات سوانح هوایی در آنها زیاد بوده و از درستی بالایی برخوردارند در سطح ۱، کشورهایی که دارای تنها یک یا تعداد معدودی مرجع ذیربط در تحقیقات هوایی هستند در سطح ۲ و کشورهایی که هیچ مرجع موثقی ندارند در سطح ۳ دستهبندی میشوند.
فهرست رتبهی شرکتهای هوایی از نظر امنیت پرواز
۱. شرکت Air New Zealand
این ایرلاین در حال حاضر ۱۰۷ فروند هواپیما (با احتساب شرکتهای تابعه) شامل ایرباس A320 و A321، بوئینگ ۷۳۷، ۷۴۷، ۷۶۷، ۷۷۷ و ۷۸۷ در خدمت خود دارد.
۲. شرکت Cathay Pacific
ناوگان این شرکت (به انضمام آنهایی که سفارش داده شدهاند)، شامل ایرباس A330، A340 و A350 و بوئینگ ۷۴۷ و ۷۷۷ میباشد.
۳. شرکت Finnair
مجموعاً ۵۸ فروند هواپیما از انواع مدلهای ایرباس و امبرائر و بیش از ۵۴۷۰ کارمند در خدمت این ایرلاین هستند.
۳. شرکت Emirates
این ایرلاین تا ۱۱ فروردین امسال، مجموعاً ۴۴ میلیون و ۵۳۷ هزار مسافر جابجا کرده است. امارات تاکنون هیچ سانحه منجر به جرح یا فوتی نداشته و تنها ۲ حادثه داشته که منجر به وارد آمدن صدمه به هواپیما شده است.